Nghi thức tế lễ tổ nhà thờ họ, Nghi thức tế lễ đình làng là một truyền thống quan trọng, thể hiện lòng tôn kính tổ tiên và gìn giữ bản sắc văn hóa. Các nghi lễ không chỉ là dịp sum họp gia đình mà còn gắn kết dòng họ. Tìm hiểu thêm về những nét đẹp văn hóa này tại Đồ Đồng Tường Phát
Nghi thức tế lễ tổ nhà thờ họ – Tập quán văn hóa truyền thống
Nghi thức tế lễ tổ nhà thờ họ, nghi thức tế lễ đình làng là một nghi lệ quan trọng được thực hiện hàng năm tại các nhà thờ họ. Đây là một phong tục tập quán tuyệt vời phản ánh sâu sắc về văn hóa truyền thống của các thế hệ con cháu. Việc tổ chức nghi lễ này mang ý nghĩa lớn trong việc thể hiện lòng biết ơn và tôn trọng đối với bậc tiền bối có công ơn với dòng họ, đặc biệt là vị thủy tố của dòng họ.
Nghi thức tổ chức lễ tế hàng năm tại nhà thờ họ không chỉ phụ thuộc vào từng gia tộc dòng họ mà còn tuân thủ theo phong tục tập quán của từng địa phương. Điều này đảm bảo việc tổ chức được chu đáo và cẩn thận nhất.
I. Nghi thức tổ chức tế lễ hàng năm tại nhà thờ họ
Nghi lễ tế tổ hàng năm tại nhà thờ họ thường được chọn vào những ngày quan trọng như ngày kỵ của vị thủy tổ, ngày rằm tháng giêng hoặc ngày xá tội vong nhân. Tế tổ bao gồm ba nội dung cơ bản như Tế Trời – Đất – Thần – Thánh, Tế cầu siêu độ cho vong linh người đã khuất và Tế cầu an giải hạn cho người dương thế. Trình tự cúng lễ bao gồm yết lễ, tế lễ, cầu an và cầu siêu.
II. Bài xướng lễ tế Tổ hàng năm tại nhà thờ họ
Nghi thức tổ chức tế lễ hàng năm tại nhà thờ họ thường có sự tham gia của tộc trưởng, các bồi tế, người đứng xướng lễ, người đọc văn chúc, người dâng hương, dâng rượu… Tiến trình tiến hành lễ tập trung vào các bước cúng lễ, dâng rượu, hiến phúc, chuyển chúc, tuyên độc và các bước khác nhau trong nghi lễ tế tổ.
Ngày Kỵ Của Vị Thủy Tổ
- Không xác định được ngày kỵ rõ ràng: Chọn ngày rằm tháng Giêng để cầu siêu độ cho vong linh người âm và cầu an giải hạn cho người dương trần.
- Hoặc ngày xá tội vong nhân: Rằm tháng Bảy cũng là ngày thường được chọn.
Lễ Tế Tổ Gồm Có Ba Nội Dung Cơ Bản
- Tế Trời – Đất – Thần – Thánh:
- Mục đích: Yết cáo các chư vị thần linh xin phép cho gia tiên được về hưởng lộc con cháu.
- Ý nghĩa: Cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.
- Tế Cầu Siêu Độ Cho Vong Linh Người Đã Khuất:
- Cầu siêu cho gia tiên có tên tuổi chính quy.
- Cầu siêu cho các vong hồn yểu mệnh, vong hồn thất lạc, không người thờ phụng của gia tộc.
- Tế Cầu An Giải Hạn Cho Người Dương Thế:
- Cầu an và giải hạn cho toàn thể mọi người trong gia tộc.
Trình Tự Cúng Lễ
- Yết Lễ:
- Lễ yết cáo thần linh, yết cáo tổ tiên: Đêm hôm trước, tộc trưởng phải dâng lễ cầu xin Hoàng Thiên Hậu Thổ, Thành Hoàng Bản Xứ, Thổ Công Hà Bá cho phép gia tiên được về.
- Yết cáo tổ tiên: Xin phép được tổ chức sự kiện vào ngày hôm sau.
- Tế Lễ:
- Ngày hôm sau, con cháu họ tộc tụ hội làm lễ cúng tổ tiên.
- Cầu An Và Cầu Siêu:
- Đến đêm, dâng lễ trai đàn ngoài trời để cầu siêu độ cho vong linh tiên tổ và cầu an giải hạn cho toàn thể mọi người trong gia tộc
Phần Cầu Siêu Độ Vong Linh
Hiện nay, phần lễ cầu siêu độ vong linh thường được con cháu các dòng họ ủy nhiệm cho thầy chùa thực hiện riêng lẻ theo kiểu “tùy nghi di tản,” nghĩa là mỗi gia đình tự lo riêng. Điều này dẫn đến việc trong lễ tại nhà thờ họ, phần lớn chỉ có phần giỗ và thiếu đi phần tế lễ chính thức.
Phân Biệt Tế Lễ và Yết Lễ
- Yết Lễ: Là nghi thức đơn giản, chỉ cần cây hương và bát nước để báo cáo và xin phép tổ chức lễ chính thức vào ngày hôm sau.
- Tế Lễ: Là lễ cúng tổ tiên, cầu siêu độ cho vong hồn người đã khuất và cầu an cho người sống. Nghi thức này phải thực hiện vào ban đêm và ngoài trời.
Dâng Sao Giải Hạn
Việc dâng sao giải hạn có thể tổ chức tại từ đường chung cho cả họ tộc, không nhất thiết phải lên chùa. Tuy nhiên, cần sự chuẩn bị trước từ các gia đình.
Bày Trí Mâm Cỗ
- Linh Điện: Chỉ có hương, đèn, hoa, quả, nước.
- Thượng Điện, Trung Điện, Hạ Điện:
- Hương Án: Bày hương, đèn, hoa, quả, xôi, chè, trà, rượu, tiền vàng, trầu cau.
- Ba Bàn: Tương ứng với ba cấp thượng – trung – hạ trên điện thờ. Thượng bàn phải kê cao hơn trung bàn, trung bàn phải kê cao hơn hạ bàn. Trên mỗi bàn bày một mâm cỗ mặn gồm 9 món, trong đó 5 món bày trên đĩa, 4 món bày trong bát. Món ăn phải đủ ngũ sắc (vàng, trắng, đen, xanh, đỏ) tượng trưng cho ngũ hành.
- Vong Điện: Cũng có một mâm cỗ đủ mặn, ngọt, thêm gạo muối, tiền vàng, bánh kẹo, âm binh xanh đỏ đủ màu.
Nghi thức và Bài xướng lễ tế Tổ hàng năm tại nhà thờ họ
Tiến Trình Tế Lễ
- Chủ tế: Tộc trưởng là người dâng hương nên tiên tổ Trong trường hợp tộc trưởng đi vắng, huynh trưởng kế tiếp sẽ đảm nhận vai trò này.
- Đông xướng: Một vị đứng bên hương án để xướng lễ.
- Điển văn, độc chúc văn: Người viết văn cũng chính là người đọc chúc văn.
- Hai người chấp sự: Những người này có nhiệm vụ dâng hương, dâng rượu và là người có uy tín trong họ, am hiểu lễ nghi.
- Bố trí trước hương án (bái đường): Trải một chiếc chiếu trước hương án (chiếu thần vị). Bên phải bàn thờ có quán tẩy sớ (chậu nước sạch và khăn), bên trái có áng để đài rượu và khay trà nước.
Tiến trình lễ do người đông xướng điều khiển để rước quan viên tế đi từ nhà thờ ra theo sơ đồ đã tập hoặc bố trí trước
Nội Dung Bài Xướng Lễ Tế
- Hành tế đại lễ: Chấp sự chuẩn bị công việc.
- Khởi minh cổ: Nổi chiêng trống 3 hồi.
- Nhạc sinh tựu vị, tấu nhạc: Đội nhạc vào vị trí, cử nhạc.
- Thuế căn, nghệ quán tẩy sớ: Các vị dự tế rửa tay lau khô.
- Tế chủ tựu vị: Chủ tế đứng ở chiếu thứ 3.
- Các bồi tế viên tựu vị: Các bồi tế vào chiếu thứ 4.
- Củ soát tế vật: Hai chấp sự soi xét lễ vật trên bàn thờ.
- Nghênh thần cúc cung bái: Chủ tế và bồi tế lạy 4 lạy theo nhịp đông xướng.
- Bình thân phục vị: Đứng nghiêm.
- Hành sơ hiến lễ: Dâng rượu tuần đầu.
- Nghệ tửu tương sở, tửu tương giả cử mịch: Nội tán mở đài rượu.
- Chước tửu: Rót rượu.
- Nghệ hương án tiền: Tế chủ và 2 nội tán lên chiếu 1 (nếu chỉ có một chiếu thì bước lên một bước).
- Giai Quỳ: Chủ tế và bồi tế cùng quỳ.
- Tiến tước: Một nội tán dâng đài rượu, một nội tán dâng hương. Chủ tế vái 4 vái, nội tán đưa đài rượu và hương vào nội điện.
- Phủ phục: Cúi lạy, đứng lên, bái 2 lần.
- Bình thân phục vị: Xuống chiếu 3, đứng nghiêm.
- Độc chúc tựu vị: Người đọc chúc vào chiếu.
- Tiền thân phục vị: Chủ tế và người đọc chúc lên chiếu trên.
- Phủ phục bái, hưng (2 lần), giai quỳ: Chủ tế, bồi tế và người đọc văn hành lễ.
- Chuyển chúc: Chấp sự lấy chúc văn, quỳ vái 4 vái, chuyển cho chủ tế vái 4 vái, sau đó chuyển cho người đọc vái 4 vái.
- Tuyên độc: Người đọc xong vái 4 vái, chuyển cho chủ tế vái 4 vái rồi chuyển lại cho chấp sự đưa lên bàn thờ.
- Phủ phục: Cúi lạy, đứng lên, bái 2 lần.
- Bình thân phục vị: Trở về chiếu 3, chủ tế và bồi tế đứng nghiêm, người đọc văn vái 4 vái rồi đi ra.
- Hành á hiến lễ nghệ hương án tiền: Lễ hiến rượu lần 2 như lần sơ hiến, chủ tế lạy 2 lạy rồi quỳ, chấp sự rót rượu, chủ tế lạy 2 lạy.
- Bình thân phục vị: Xuống chiếu 3.
- Hành chung hiến lễ: Lễ dâng rượu tuần 3 như 2 tuần trước.
- Nghệ hương án tiền, hưng, bai (2 lạy): Quỳ.
- Lễ tộ sớ (nghệ ẩm phước vị): Chủ tế lên chiếu thứ 2.
- Điểm trà.
- Tứ phúc tộ: Chấp sự lấy phẩm vật tổ tiên ban cho chủ tế.
- Thụ tộ (Quân hiến ẩm phước): Chủ tế nhận phước lộc tổ tiên.
- Phủ phục, hưng, bái (2 lần): Bình thân phục vị (trở về chiếu 3).
- Hành tạ lễ: Cúc cung bái (chủ tế và bồi tế lạy 4 lạy theo người xướng lễ và nhịp trống).
- Bình thân phục vị: Chấp sự lấy chúc văn rồi đốt chúc văn.
- Lễ hoàn tất ván tế: Các quan viên tế đi vào giữa sân mỗi người vái 4 vái rồi đi ra
Tế lễ và cầu siêu độ vong linh tại nhà thờ họ không chỉ là truyền thống văn hóa mà còn là dịp để con cháu bày tỏ lòng biết ơn và tôn kính tổ tiên. Hi vọng rằng qua việc tổ chức đúng nghi thức, gia đình và dòng họ sẽ gắn kết hơn, mang lại sự thịnh vượng và bình an cho tất cả mọi người.
Như vậy, nghi thức tế lễ tổ nhà thờ họ thể hiện sâu sắc giá trị văn hóa truyền thống và là cơ hội để thể hiện lòng biết ơn, tôn trọng đối với bậc tiền bối và gia đình. Những nghi lệ này thường được điều chỉnh và thay đổi tùy theo phong tục và thói quen cụ thể của từng nơi, đồng thời thể hiện lòng trung thành đối với tổ tiên và dòng họ.
Tóm Tắt “nghi thức tế lễ tổ nhà thờ họ
- Nghi thức tế lễ tổ nhà thờ họ không chỉ là một phong tục truyền thống mà còn là dịp để con cháu bày tỏ lòng biết ơn và tôn kính với tổ tiên, đồng thời củng cố tình đoàn kết trong dòng họ. Việc giữ gìn và phát huy những nghi thức này là một phần quan trọng trong việc bảo tồn văn hóa và truyền thống gia đình.
- Chúng tôi xin chân thành cảm ơn quý độc giả đã dành thời gian tìm hiểu về nghi thức tế lễ tổ nhà thờ họ. Hy vọng rằng thông tin này sẽ giúp ích và mang lại nhiều giá trị cho bạn đọc. Để biết thêm chi tiết, xin vui lòng truy cập Đồ Đồng Tường Phát.
Liên hệ và tư vấn
- Địa chỉ cs1: Tòa nhà Hồ Gươm Plaza, Số 102 Trần Phú, Hà Đông, Hà Nội
- Địa chỉ cs2: Sao biển 23, Vinhome Ocean park, Gia Lâm, Hà Nội
- Địa chỉ cs3: Shophouse 36-Khu Đô Thị Dệt May-Trần Phú-Tp Nam Định
- Địa chỉ: Xưởng Tại Đồng Quỹ Nam Tiến Nam Trực Nam Định
- Điện thoại: 0919 862 002 / 0582 646 893
- Email: Quangcao3dviet@gmail.com
- Website: Xuongducdongnd.com
Thợ sửa chữa đèn led tranh tại khu vực Hà Nội>> Thợ Sửa Điện Tại Hà Nội